Het participatieproces
Eind oktober 2019 heeft wethouder Niezen, onder grote druk, het veelbesproken VCP teruggenomen met de opdracht vanuit de gemeenteraad, om de plannen met ‘de stad’ te bespreken door middel van een zorgvuldig participatietraject. Dit betekent dat het VCP terugging naar de ‘tekentafel’ om vanuit een nieuwe basis tot een beter gedragen en integraal verkeerscirculatieplan voor Gouda te komen. Dit conform de opdracht van de gemeenteraad vastgelegd in het Amendement m.b.t. het betrekken van belanghebbenden en raad, het te volgen proces en het aspect verminderen/ontmoedigen van doorgaande verkeer in plaats van het opheffen verbindingen/functies van 20 september 2017 behorende bij het Mobiliteitsplan Gouda 2017 – 2026.
De mobiliteitscommissie van Gouda-Onderneemt is vanaf dat moment direct in overleg met de wethouder en de verkeersdeskundige gegaan.
Deze eerste gesprekken gingen over het voorgenomen participatieproces. Wat is het ‘vertrekpunt’ en welke positie heeft Gouda-Onderneemt in dit proces. Vanuit de gemeente lag er het voorstel van een ‘denktank’; Een overleg, samengesteld uit groepen belanghebbende met elk één vertegenwoordiger in dat overleg. Vanwege het belang van het bedrijfsleven bij dit onderwerp en de inmiddels opgebouwde ervaring en georganiseerde expertise is afgesproken dat er een apart traject met de leden van het mobiliteitsoverleg ingericht werd.
Met hulp van externe deskundigen heeft Gouda-Onderneemt de onderliggende (onderzoeks)data en het gebruikte model van het VCP geanalyseerd.
Vragen die speelden die Gouda Onderneemt! graag helder wilde krijgen waren: ‘Wat zijn nu precies de problemen?’ en ‘Wat wordt er met het ‘Sectorenmodel ‘,(dat in het eerste VCP de voorkeursvariant was), opgelost? Deze analyses zijn met de nodige vragen, in de vorm van een notitie, met de wethouder gedeeld.
Deze notitie was in het laatste vooroverleg van 10 februari 2020 uitgangspunt van het gesprek. Hoewel de gemeente haar voorkeur houdt voor het ‘sectorenmodel’ dringt Gouda Onderneemt aan op een ‘stapsgewijze’ benadering van maatregelen, waarbij telkens de effecten zullen worden geëvalueerd ten opzichte van de in mobiliteitsplan vastgelegde doelen, alvorens er meer ingrijpende maatregelen worden doorgevoerd.
De mobiliteitscommissie wilde samen met de gemeente Gouda, op constructieve wijze, deze ‘stapsgewijze’ benadering invulling geven in de vorm van het meedenken over concrete maatregelen met duidelijke evaluatie afspraken over de gewenste effecten.
Het ontbreken van inzicht in het “gewicht” van de doelen en van een SWOT- analyse maakte de discussie lastig. Hierdoor was het niet duidelijk te krijgen wat de prioritering van de doelen ten opzichte van elkaar is. Hoeveel mag ingeleverd worden op economische bereikbaarheid om een autoluwe binnenstad te realiseren?
In het voorjaar van 2020 werd het participatieproces over het verkeerscirculatieplan uitgesteld, naar verwachting tot september 2020. In een op 3 april van wethouder Niezen ontvangen bericht schrijft zij “dat de praktijk van participatieprocessen leert, dat deze informatiefase - inclusief vragen en antwoorden - over de complexe materie van verkeerscirculatie niet te realiseren is door middel van video-vergaderen.”
Op 11 september is de eerste sessie van het participatietraject gehouden. Daarbij bleek het bestaande sectorenmodel in de vorm van een “praatplaat” toch weer als uitgangspunt van de participatie gepositioneerd te worden, waarbij voorbij gegaan werd aan de nadrukkelijke wens van Gouda Onderneemt! om het mobiliteitsplan als basis te nemen en in stappen richting de gestelde doelen te werken.
Standpunt van de gemeente hierin was, dat dat gedaan was en dat die stappen leiden naar dit sectorenmodel. Een cirkeldiscussie en feitelijk geen aanpak op basis van de voorgestelde “ladder van Verdaas”, een model voor het stapsgewijs beter benutten van de huidige infrastructuur of vervolgens aanpassen van de inrichting. Telkens als een maatregel onvoldoende effectief blijkt, ga je een stap verder op de ladder.
Tijdens het verdere participatie traject hebben wij ons geconcentreerd op de economische effecten van de maatregelen voor ondernemers. Denk daarbij aan de bereikbaarheid van winkels en horeca voor klanten en leveranciers, bereikbaarheid van bedrijventerreinen, zowel vanaf de doorgaande wegen als onderling, doorstroming en beschikbaarheid van alternatieven bij calamiteiten, veiligheid op routes waar vrachtverkeer en ander verkeer samen komen en de vraag welke routes zijn geschikt en beschikbaar voor verkeer als het gebruik van bestaande routes door maatregelen ontmoedigt wordt. En, wat zijn de gevolgen van de maatregelen die gericht zijn op het terugdringen van het autoverkeer, op bezoekers van buiten de stad?
Wij wilden duidelijk krijgen wat de gevolgen zijn van de voorstellen die er liggen, wat werkt wel en wat werkt niet, waar voorzien we problemen en hoe kan de bereikbaarheid geborgd worden. Dit alles om een goede balans en inzicht te krijgen tussen mogelijke maatregelen en de effecten die men daarmee probeert te bewerkstelligen. Daarnaast wilden we duidelijkheid krijgen over wanneer men van mening is dat de gestelde doelen bereikt zijn en verdere aanpassingen in het wegennet en verkeersbeperkende maatregelen niet nodig zijn om eventuele nadelige economische gevolgen te voorkomen of te beperken.
Dit is een moeizaam en soms frustrerend traject gebleken, wat verder onder druk gezet werd door een volgende lockdown, waardoor live vergaderen weer onmogelijk werd en het participatieproces met Gouda Onderneemt stil kwam te liggen, terwijl de ambtelijketermijnen en -planningen gehandhaafd werden.
De doelen
De gemeente stelt in het plan diverse doelen.
De doelen worden ook door Gouda Onderneemt onderschreven. Vraagpunt was de meetbare mate van verbetering die men wenste te bereiken en in hoeverre het een ten koste mag gaan van andere punten.
Bij punten als verkeersveiligheid is hier geen discussie over maar er spelen ook andere vragen:
- Hoeveel vertraging is acceptabel om een doorstroming als positief te beoordelen?
- Hoeveel vermindering van verkeersdruk is gewenst voor de binnenstad en wat zijn daarvan de gevolgen voor de bereikbaarheid van de ondernemers in de stad, zowel voor leveranciers, klanten
- Wat is de balans en waaraan wordt het meeste waarde gehecht?
De antwoorden hierop zijn uitgebleven. Dit heeft er toe geleid dat Gouda Onderneemt ervoor heeft gekozen randvoorwaarden te formuleren. Wat zijn de kaders waaraan voldaan moet worden om aanpassingen voor ondernemers acceptabel te maken.
De randvoorwaarden
- garanderen van de bereikbaarheid van en doorstroming in de stad en op de rondwegen is eerste voorwaarde en volgorde bepalend.
àVoordat maatregelen genomen worden die tot doel hebben meer verkeer over de randwegen te laten rijden i.p.v. over de singels of door de stad, moeten de aanpassingen aan de randwegen gedaan zijn (N207-ZWR en aansluitingen op de A12 en A20)
- rekening houden met een groeiend aantal bezoekers voor de binnenstad Gouda.
àHet moet duidelijk zijn hoe een groeiend aantal bezoekers van zowel binnen als buiten Gouda de binnenstad eenvoudig kunnen bereiken en bezoeken.
- geen beperking en goede en minimaal gelijkblijvende kaders voor bereikbaarheid of vervoersbeweging voor alle ondernemers gevestigd of met bedrijfsactiviteiten in de stad.
àWanneer er aanpassingen zijn waarbij er een beperking ontstaat, moet er vooraf afstemming zijn met alle betrokkenen over oplossingen.
Een heel belangrijke factor in de uitvoering van maatregelen is de volgordelijkheid. Er is sprake van grote onderlinge afhankelijkheid van maatregelen. Welke stappen worden ondernomen, in welke volgorde en de haalbaarheid hiervan zoals de medewerking van Rijkswaterstaat/provincie (rondwegen) is zeer bepalend voor de bereikbaarheid.
Tot slot
Wij hebben berichten ontvangen dat de gemeente geuit heeft dat de mobiliteitscommissie van Gouda Onderneemt zich niet coöperatief heeft opgesteld en alleen vragen stelt. We vinden dit afbreuk doen aan de geleverde inzet en een onjuiste weergave.
Transparantie en duidelijkheid over de voorgenomen plannen zijn nodig om tot een gewogen conclusie te komen. Het vertegenwoordigen van de belangen van ondernemers in Gouda vraagt om een kritische blik en doorvragen op het moment dat de economische belangen niet voldoende prioriteit lijken te krijgen.
Het eerder genoemde vasthouden aan en zelfs nog verder inkorten van de ambtelijke termijnen ondanks het langere tijd stil moeten liggen van de participatie door corona heeft ons een “snelkookpan-gevoel” gegeven en het gevoel dat termijnen ten koste mogen gaan van de kwaliteit.
De verkeerskundige gegevens zijn uitgebreid onderzocht en verwerkt door bureau Goudappel Cofeng. De economische effecten waren geen onderdeel van het onderzoek. Na vaststelling van het voorlopige plan was een zgn. koopstromen-onderzoek gepland. Gouda Onderneemt heeft daarnaast aanvullend onderzoek naar de economische effecten bedongen. De gemeente is akkoord gegaan met aanvullend onderzoek, uit te voeren door Roots Beleidsadvies.
Door de hoge tijdsdruk zijn de uitkomsten van deze onderzoeken naar de economische effecten niet verwerkt in het voorliggende VCP. De uitkomsten van beide onderzoeken worden gedurende de zienswijze procedure verwacht. De daaruit naar voren komende inzichten zullen gedurende de behandeling van de zienswijzen mogelijk nog tot gewenste aanpassingen leiden.